اگر به تازگی وارد بازار سرمایه شده اید و قصد فعالیت‌ در بازار بورس را دارید. در این صورت باید قبل از هر چیزی برخی از مفاهیم و اصطلاحات مهم و کاربردی در این زمینه را بدانید. یکی از این مفاهیم مهم و کاربردی در دنیای بورس، مفهوم سال مالی و دوره مالی است. پایه و اساس تمام شرکت‌های بورسی همانند دیگر شرکت‌ها، بر مبنای امور مالی آن‌ها استوار می‌باشد. بنابراین ارائه‌ی گزارشات مالی در این شرکت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. اما شرکت‌ها برای ارائه‌ی گزارش‌های مالی و نیز محاسبه‌ی سود و زیان، نیازمند معیار بسیار مهمی تحت عنوان «سال مالی» می‌باشند.در ادامه قصد داریم شما همراهان مدرسه بورس را بیشتر با این مفاهیم آشنا کنیم.

سال مالی (fiscal year) چیست؟

سال مالی در واقع یک اصطلاح حسابداری و حسابرسی است . به دوره مالی که مدت آن یک سال باشد “سال مالی Fiscal year ” میگویند. طبق قواعد و قوانین موجود، در پایان هر سال مالی حسابداران و شرکت‌ها موظف به ارائه صورت‌های مالی و تحویل اظهارنامه عملکرد هستند. به عبارت دیگر، سال مالی دوره‌ای ‌است که برای محاسبه وضع مالی سالیانه در شرکت‌های گوناگون کاربرد دارد. اغلب شرکت‌ ها در ابتدای فروردین، با اعلام پیش‌بینی سود سال جدید و بررسی حساب‌های سال قبل، سال مالی خود را آغاز می‌کنند. آغاز سال مالی در هر شرکت ممکن است با شرکت دیگر تفاوت داشته باشد ولی همیشه مدت زمان سال مالی ۱۲ ماه است. برای نشان دادن سال مالی، همواره به تاریخ پایان یافتن اشاره می‌شود. به طور مثال سال مالی منتهی به ۲۹/۱۲/۱۴۰۰ یا سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۴۰۰. بنابراین نیازی نیست گفته شود سال مالی از اول فروردین تا آخر اسفند.

سال مالی در بازار بورس ایران و برخی کشورها

در بازار بورس کشور ایران تاریخ اول فروردین آغاز یک سال مالی و تاریخ پایان اسفند پایان یک سال مالی در نظر گرفته می‌شود. در برخی موارد میتواند تغییر کند ،مثلا ابتدای سال مالی را ابتدای مهر و انتهای آن را در انتهای شهریور ماه مشخص کنند.
به طور کلی در برخی از کشورها تاریخ‌های به خصوصی برای آغاز و پایان دوره یا سال مالی وجود دارد که برخی از آنها بدین شرح است:
• در بازار بورس ایالات متحده آمریکا یک سال مالی از تاریخ ۱ اکتبر آغاز شده و تا تاریخ ۳۰ سپتامبر ادامه دارد.
• در بازار بورس کشور اتریش یک سال مالی از تاریخ ۱ ژانویه شروع شده و تا تاریخ ۳۱ دسامبر ادامه دارد.
• در بازار بورس کشور استرالیا یک سال مالی از تاریخ ۱ جولای آغاز شده و تا تاریخ ۳۰ ژوئن ادامه دارد.

منظور از دوره مالی چیست؟

با هدف بررسی وضعیت واحدهای تجاری از نظر میزان سود یا زیان حاصل از فعالیت های آنها، مدت فعالیت واحدهای تجاری را به دوره های کوتاه مدت تقسیم می کنند که هر کدام از این دوره ها، دوره مالی نامیده می شود.

انواع دوره‌های مالی

شرکت‌های کوچک و بزرگ صورت‌های مالی را به صورت دوره‌ای تهیه می‌کنند تا وضعیت مالی و نتایج عملیات خود را ارزیابی کنند.دوره های مالی می تواند برای مدت ۳، ۶ یا حتی ۹ ماهه انتخاب شوند که به عبارتی دوره‌های میان دوره‌ای نیز نامیده میشوند.نوع فعالیت شرکت عاملی تاثیرگذار بر انتخاب این مدت است.

دوره مالی در بازار بورس چه کاربردهایی دارد؟

طبیعتا گزارش‌هایی که در پایان هر دوره مالی در بازار بورس ارائه می‌شود، شرکت‌ها و به طور کلی سرمایه گذاران را از نحوه عملکردشان در طول آن دوره مالی آگاه می‌سازد. به علاوه سهام داران و مدیران مالی شرکت‌ها می‌توانند بر مبنای نتایج به دست آمده از دفاتر مالی و حساب‌های مالی در پایان یک دوره مالی، نقاط قوت و ضعف شرکت خود را دریابند. برخی از مهم‌ترین کاربردهای دوره و سال مالی در بورس را در ادامه ذکر می‌کنیم:

• بررسی میزان سود و زیان حاصل از سرمایه گذاری در بازار بورس
• بررسی عملکرد سرمایه گذاران در طول یک مدت مشخص در بازار بورس
• بستن صورت‌های مالی شرکت در طول یک دوره مشخص
• بررسی و پرداخت مالیات‌ها در پایان یک سال مالی
• تنظیم کردن تراز نامه‌های مالی و سندهای حساب سود و زیان شرکت‌ها‌

برای دسترسی به گزارش های مالی شرکت های بورسی از جمله صورت سود وزیان ، گزارش میزان تولید و فروش شرکت های در گزارشهای ۳ ماهه، ۶ ماهه و ۹ ماهه ی هر شرکت، کافیست آگهی مجمع عمومی عادی سالیانه یا صورت‌های مالی و اطلاعیه‌هایی که شرکت موردنظر در سایت codal.ir ارسال می‌کند را مشاهده کنید.

بستن سال مالی به چه معنا است؟

وقتی یک دوره مالی به پایان می‌رسد، شرکت‌ها تمام رویدادهای مالی مربوط به آن را بررسی کرده و به اصطلاح می‌بندند و برای سال مالی جدید، فایل‌های اطلاعاتی جدید باز می‌کنند. بنابراین برای دیدن بدهی‌ها یا بستانکاری‌هایی که از قبل وجود دارد، نیازی به بررسی موارد حسابداری سال قبل نیست. این کار باعث می‌شود حجم اطلاعات موجود انباشته نشود. به‌علاوه در سال جدید شماره فاکتورها دوباره از یک آغاز می‌شود تا سهولت کار بیشتر باشد.

بستن سال مالی قبل به طور کلی شامل چهار مرحله است که عباتند از :

۱) بستن حساب‌های موقت
۲) صدور سند تعدیل ماهیت
۳) صدور سند اختتامیه
۴) صدور سند افتتاحیه سال جدید

سال مالی در نرم‌افزار حسابداری

در هر دوره مالی ،گزارش دقیق اطلاعات آن سال مالي بسیار مهم است که این روند پروسه‌ای زمان‌بر است اما باید برای بررسی دقیق عملیات‌های مالی با دقت این گزارش‌گیری انجام شود. نرم‌افزارهای حسابداری می‌توانند اطلاعات را به صورت دقیق و سریع بررسی نمایند و تمام نرم‌افزارهای موجود این امکان را فراهم می‌آورند که در هر دوره مالی گزارش‌گیری دقیق انجام شود. دوره مالی محدوده‌ی زمانی مشخصی است که توسط صورتهای مالی پوشش داده می‌شود و در این دوره رویدادهای مالی جمع‌آوری، ثبت، تجزیه و تحلیل و گزارش می‌شوند.گزارش وضعیت مالی و عملکرد مالی واحد تجاری در قالب دوره‌های مالی برای سرمایه گذاران مفید است، زیر می‌توانند وضعیت دوره‌های مختلف را با هم مقایسه کنند.

تفاوت سال مالی با سال مالیاتی

طبق ماده ۱۵۵ قانون مالیات‌های مستقیم سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین ماه هر سال شروع و به آخر اسفند ماه همان سال ختم می شود لکن در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آن‌ها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی کند درآمد سال مالی آن‌ها به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار می گیرد و موعد تسلیم و تکمیل اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان و سررسید پرداخت مالیات آن‌ها چهار ماه شمسی پس از سال مالی می باشد. برخی افراد به اشتباه فکر می‌کنند که سال مالی و سال مالیاتی یکسان هستند. درحالی که سال مالی آغاز و پایان یک سال شمسی است که در اساسنامه مشخص می‌شود. مثلا ممکن است شرکتی سال مالی خود را خردادماه قرار بدهد. در حالی که سال مالیاتی توسط اداره مالیات اعلام می‌شود.یکی از مواردی که بر اساس سال مالی انجام می‌شود، بررسی پرونده‌های مالیاتی است. همان‌طور که می‌دانید مشاغل مشمول مالیات باید برای موارد مختلفی مالیات پرداخت کنند. مالیات حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل و مالیات بر ارزش افزوده از اصلی‌ترین مالیات‌هایی هستند که شرکت‌ها باید بپردازند.
دولت برای اینکه بتواند نظارت دقیقی بر کار سازمان‌ها داشته باشد و بر امور مالیاتی آنها نظارت کند، یک دوره با نام سال مالیاتی را در نظر گرفته است. در پایان هر سال مالیاتی، شرکت‌ها باید عملکرد خود را در اختیار سازمان مالیات قرار دهند. در نتیجه در پایان دوره مالی، شرکت‌ها باید عملکرد خود را تحت عنوان اظهارنامه مالیاتی به دولت تقدیم کنند.حسابدارها و حسابرس‌ها برای انجام امور مالیاتی شرکت‌ها باید به قوانین مالیاتی تسلط کامل داشته باشند. برای مثال گاهی اوقات به حقوق برخی کارمندها مالیات تعلق نمی‌گیرد که به آن مالیات حقوق صفر گفته می‌شود.

سخن پایانی

شرکت ها برای بررسی صورت های مالی خود یک مقطع زمانی یک ساله را مشخص می کنند که آغاز و پایان مشخصی دارد. شروع و پایان سال مالی در شرکت ها با توجه به نوع فعالیتشان متفاوت است. اما در شرکت های بورسی معمولاً از ابتدای فروردین هر سال لغایت اسفند همان سال را یک سال مالی در نظر می گیرند. سال مالی یکی از مفاهیم مهم و پرکاربرد برای تحلیلگران بنیادی و هم چنین سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه محسوب میشود، زیرا با بررسی گزارش های دوره ایی شرکت ها و پیش بینی سود سازی آینده میتوانند بهترین گزینه برای سرمایه گذاری را انتخاب کنند که این اطلاعات کاربردی در سایت کدال قابل دسترسیست.