نسبت P/E از مهمترین و پرکاربردترین اصطلاحاتی که در بازار بورس آنرا به کار می‌گیرند. نسبت P/E یا همان قیمت به سود از معیار‌های مهم برای ارزیابی و بررسی وضعیت شرکت‌هاست. درک و تجزیه و تحلیل صحیح این نسبت در دنیای سرمایه‌گذاری نیازمند دانش و تجربه فراوان است. در این مقاله قصد داریم به معرفی جامع نسبت P/Eو کاربرد‌های آن بپردازیم پس تا پایان این مقاله با مدرسه بورس همراه باشید.

EPS یا همان سود تقسیمی هر سهم

شرکت های بورسی در هر سه ماه، گزارشی را تحت عنوان صورت های مالی خود در سامانه کدال منتشر می کنند که خود شامل چند گزارش مجزا می باشد. یکی از این گزارش‌ها، گزارش صورت سود و زیان می‌باشد که در آن شرکت مجموع درآمد‌ها و مخارج خود را در طی آن دوره، ثبت می‌کند. بعد از کسر مخارج و مالیات و برخی موارد دیگر از درآمد شرکت، مبلغ باقی مانده به عنوان سود خالص شرکت ثبت می‌شود که با تقسیم این مبلغ بر تعداد سهام شرکت، سود خالص ساخته شده به ازای هر سهم به دست می‌آید. این مبلغ در واقع همان EPS سهم است که مخفف عبارت
Earnings Per Share ( سود به ازای هر سهم) در آن دوره‌ی مالی می‌باشد.

نسبت P/E چیست؟

نسبت P/E یا قیمت به سود هر سهم یکی از پرکاربردترین معیارهای ارزیابی و بررسی سهام شرکت‌هاست. در واقع این نسبت بیان‌کننده مبلغی است که سرمایه‌گذاران حاضرند برای به دست آوردن یک ریال سود بپردازند.

نحوه محاسبه نسبت P/E

برای محاسبه نسبت P/E، قیمت روز سهام (Price) یک شرکت به سود هر سهم (Earning Per Share) آن تقسیم می‌شود. با توجه به نحوه محاسبه سود هر سهم، می‌توان انواع مختلفی از P/E را تعریف کرد. اگر در این نسبت از سود سال گذشته و محقق شده شرکت استفاده شود، اصطلاحا به آن P/E دنباله‌رو یا گذشته‌نگر گفته می‌شود و اگر از سود پیش‌بینی شده شرکت برای سال آینده استفاده شود، اصطلاحا به آن P/E پیشرو یا آینده‌نگر گفته می‌شود. همچنین تحلیلگر خود می‌تواند سود آینده شرکت را برآورد کرده و با استفاده از قیمت روز سهم این نسبت‌ را محاسبه کند که در این صورت به آن P/E برآوردی گفته می‌شود. در واقع این نسبت بیان‌کننده مبلغی است که سرمایه‌گذاران حاضرند برای به دست آوردن یک ریال سود پرداخت کنند. مثلا اگر نسبت‌ P/E سهمی معادل ۵ باشد، به این معنی است که سرمایه‌گذاران حاضرند برای به دست آوردن یک ریال سود، مبلغ ۵ ریال بپردازند.

انواع P/E

نسبت P/E براساس نوع کاربرد و تحلیل به انواعی دسته بندی می‌شود که در ادامه به تشریح آنها می‌پردازیم:

P/E تحلیلی

نام دیگر P/E تحلیلی، برآوردی، پیشتاز یا فوروارد است. این نوع با استفاده از روش‌های حرفه‌ای و با در نظر گرفتن عواملی مثل نرخ بهره بانکی، نرخ رشد سود شرکت، تورم و… بدست می‌آید. درواقع اگر EPS سهم به روش فوروارد محاسبه شده و قیمت بازار سهم بر آن تقسیم شود، P/E فوروارد سهم به دست می‌آید.

P/E دنباله رو

این نوع از P/E ساده‌ترین نوع آن است. نحوه محاسبه آن این‌گونه است که قیمت روز سهم بر میزان سود هر سهم در ۱۲ ماه اخیر تقسیم شده و عدد بدست آمده P/E آن سهم است. این نوع از نسبت P/E همانی است که در سایت TSETMC در تابلوی هر سهم درج شده.

P/E میانگین

در P/E میانگین نیز قیمت سهام به روز محاسبه می‌شود اما این نوع EPS از میانگین سود محقق شده ۶ ماه گذشته و EPS پیش بینی شده ۶ ماه آینده تشکیل می‌شود. البته این نوع P/E ممکن است در بازه چند سال هم مورد محاسبه قرار گیرد که در این صورت می‌بایست قیمت هر سهم را در آخرین روز سال مالی بر سود محقق شده به ازای هر سهم در همان سال مالی تقسیم کنیم و عدد حاصل P/E همان سال سهم خواهد بود. سپس از P/E های سال های محاسبه شده میانگین می‌گیریم.

مفهوم P/E بالا و پایین

این نسبت به تنهایی قابل تفسیر نیست و بایستی آن را با P/E گروهی که در آن قرار دارد مقایسه کرد. معمولا P/E شرکت به سمت P/E گروه خود حرکت می‌کند. حال اگر نسبت قیمت به سود هر سهم شرکتی از نسبت مشابه آن برای صنعت کمتر باشد احتمال دارد که قیمت سهم افزایش یابد تا این نسبت تعدیل شود. از سوی دیگر اگر این نسبت از نسبت مشابه گروه بیشتر باشد یکی از تفاسیر آن این است که احتمالا سرمایه‌گذاران انتظار دارند که در آینده سود شرکت افزایش پیدا کند و اکنون حاضرند برای خرید هر سهم از آن مبلغ بالاتری را پرداخت نمایند. لازم به ذکر است در مواقعی که سود هر سهم شرکت به هر دلیلی می‌تواند منفی باشد که به معنای زیانده بودن شرکت می باشد. پس واضح است که اگر قیمت سهم را که عددی مثبت می‌باشد، بر این مقدار تقسیم کنیم، نسبت P/E سهم نیز منفی می‌شود.

کاربرد‌های نسبت P/E

P/E یکی از ابزارهای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌ها به شمار می‌رود. به عنوان مثال فرض کنید حدس می‌زنید سودآوری یک شرکت تغییر خواهد کرد، در این حالت، از ضرب کردن سود برآوردی هر سهم در P/E آن، قیمت جدید سهم محاسبه می‌شود و می‌توانید با مقایسه این قیمت با قیمت بازاری سهم، در خصوص خرید یا فروش این سهم تصمیم‌گیری کنید. در تابلوخوانی نیز نسبت P/E کاربرد فراوانی دارد. در وب‌سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران نیز P/E در تابلوی سهم گزارش می‌شود. تحلیل و بررسی سهام با بازدهی بالا در هر دوره بازار نشان می‌دهد که نسبت‌ P/E ، تنها عامل تعیین‌کننده‌ روند قیمت سهام نیست. بنابراین نباید تنها با تکیه‌بر این نسبت، اقدام به خرید و فروش سهام کرد. در حالت کلی، دلایل بسیار زیادی برای ارزنده بودن قیمت یک سهم وجود دارد. مطالعات نشان می‌دهد که نرخ رشد سود هر سهم به مراتب اهمیت بیشتری از P/E دارد. به همین دلیل ابتدا باید به بررسی عوامل بنیادی سهام یک شرکت از جمله نرخ رشد، طرح‌های توسعه، وضعیت حقوق صاحبان سهام، بازده دارایی‌ها و… توجه شود. لازم به ذکر است که مقایسه شرکت‌هایی که در صنایع مختلفی قرار دارند با استفاده از نسبت P/E می‌تواند گمراه‌کننده باشد. چرا که P/E مناسب هر صنعت با دیگر صنایع متفاوت است. به طور کلی نسبت P/E یکی از با اهمیت‌ترین شاخص‌هایی است که تحلیلگران و سرمایه‌گذاران برای سنجش ارزش سهام از آن استفاده می‌کنند. این نسبت نشان ‌می‌دهد قیمت روز سهام پایین‌تر یا بالاتر ارزش واقعی است. به علاوه می‌توان با مقایسه نسبت P/E سهم با نسبت P/E گروه یا نسبت P/E صنعت به اطلاعات ارزشمندی دست یافت.

P/E صنعت و P/E گروه

براساس تقسیم‌بندی سازمان بورس اوراق بهادار، سهام شرکت‌ها با توجه به نوع فعالیت، در گروه‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند. در این بین ممکن است صنایعی با نوع فعالیت شبیه یا مکمل یکدیگر، با هم در یک گروه جمع شوند. سایت شرکت فناوری مدیریت بورس اصولا برای گروه‌های مختلف، P/E گروه را محاسبه و منتشر می‌کند، ولی تحلیلگران ممکن است برای صنایع یا زیرگروه‌های همان گروه نیز این رقم را محاسبه کنند و مورد استفاده قرار دهند. به عنوان مثال، می‌توان به زیرگروه قطعه‌سازها در گروه خودرو و ساخت قطعات اشاره کرد. صنایع مختلف محدوده‌های P/E متفاوتی دارند که در آن گروه ممکن است عادی بنظر برسد. برای مثال، P/E گروه محصولات شیمیایی برابر ۱۹.۲ است درحالیکه برای گروه بانکها و موسسات اعتباری، این عدد برابر ۶۰.۳ ذکر می‌شود و این موضوع بدلیل تفاوت در زمینه و نوع فعالیت اقتصادی و دیگر فاکتورهای بنیادی است و دلیل بر برتری یک صنعت نسبت به دیگری نیست.

سخن آخر

همانطور که گفتیم نسبت P/E از متداول‌ترین و پرکاربردترین ابزار‌ها برای تحلیل و ارزیابی شرایط بنیادی شرکت و همچنین یکی از معیار‌های ارزندگی سهام است. در این مقاله سعی کردیم به معرفی مفید و جامعی از مفهوم نسبت P/E و جزییات آن بپردازیم. از همه شما ،همراهان گرامی مدرسه بورس سپاسگزاریم که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید. بسیار خوشحال میشویم اگر درخواست ها و پیشنهادات و انتقادات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.