سود روزشمار چیست؟نحوه محاسبه
نحوه محاسبه انواع سود سرمایه‌گذاری و نکات تکمیلی آن، از جمله مباحثی است که خوب است سرمایه‌گذاران و فعالان بازار اطلاعات کافی درباره آن داشته باشند. محاسبه سود به طور کلی به دو شیوه روزشمار و ماه‌شمار محاسبه می‌شود که ما از این دو شیوه در زمینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنیم. در این مقاله قصد داریم به تشریح جامع انواع سود سرمایه‌گذاری و نحوه محاسبه آنها بپردازیم پس تا پایان با مدرسه بورس همراه باشید.
انواع سود از لحاظ نحوه محاسبه
محاسبه سود به طور کلی به دو شیوه روزشمار و ماه‌شمار انجام می‌شود. سود روزشمار در برخی از روش‌های سرمایه گذاری در بورس از جمله خرید واحدهای صندوقهای درآمد ثابت و انواع اوراق بهادار از جمله اوراق مشارکت و اجاره کاربرد دارد و سود ماه‌شمار نیز به سپرده‌های بانکی تعلق می‌گیرد. در ادامه به بیان جزییات هر یک می‌پردازیم.
سود روزشمار
سود روزشمار براساس حداقل دارایی سرمایه‌گذار در هر روز محاسبه شده و به ازای هر روز، به سرمایه فرد تعلق می‌گیرد. به‌‌عنوان مثال، فردی در صندوق درآمد ثابت با سود روزشمار سرمایه‌گذاری کرده و ماندهحساب او از یکم تا بیستم ماه مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان باشد. درصورتی که از روز بیستم ماه موجودی حساب خود را برداشت کند و تا پایان ماه تنها ۱۰ میلیون تومان در حساب داشته باشد، محاسبه سود برای بیست روز اول ماه بر اساس مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان و برای روزهای باقی‌مانده بر اساس مبلغ ۱۰ میلیون تومان انجام می‌شود. افرادی که سپرده‌های کوتاه‌مدت روزشمار دارند، می‌توانند هر زمانی که قصد داشند از سپرده خود پول برداشت کنند. سود پول باقی‌مانده با توجه به حداقل موجودی حساب سرمایه‌گذار در پایان روز محاسبه و در زمان مقرر پرداخت می‌شود. فرمول محاسبه سود سپرده‌گذاری روزشمار به شرح زیر است:
فرمول فوق از جانب بانک مرکزی تعیین شده است و قابل شخصی‌سازی توسط بانکهای مختلف را نیست. تمامی بانکهای کشور اعم از دولتی و خصوصی موظف به پیروی از این قانون و انجام محاسبات طبق فرمول فوق هستند و تنها پارامتر (نرخ)، توسط بانک مربوطه مشخص می‌شود، همچنین این پارامتر در یک بانک می‌تواند برای حساب‌های گوناگون، متفاوت باشد.
فرمول فوق از جانب بانک مرکزی تعیین شده است و قابل شخصی‌سازی توسط بانکهای مختلف را نیست. تمامی بانکهای کشور اعم از دولتی و خصوصی موظف به پیروی از این قانون و انجام محاسبات طبق فرمول فوق هستند و تنها پارامتر (نرخ)، توسط بانک مربوطه مشخص می‌شود، همچنین این پارامتر در یک بانک می‌تواند برای حساب‌های گوناگون، متفاوت باشد.
سود ماه‌شمار
سود ماه‌شمار سودی است که بر اساس کمترین ماندهحساب در ماه، به سپرده‌گذار پرداخت می‌شود. به عنوان مثال، حساب بانکی را در نظر بگیرید که در آن سود به‌صورت ماه‌شمار محاسبه می‌شود. فرض کنید ماندهحساب فرد از یکم تا پانزدهم ماه مبلغ ۲۵۰ میلیون تومان باشد و از پانزدهم تا انتهای ماه با برداشت وجه، ماندهحساب را به ۲۰ میلیون تومان کاهش دهیم. سودی که انتهای ماه به این حساب سپرده تعلق می‌گیرد براساس کمترین موجودی ماه یعنی همان ۲۰ میلیون تومان محاسبه می‌شود. فرمول محاسبه سود ماه‌شمار به شکل زیر است:
بنابراین مطابق این فرمول، تنها زمانی سود به سپرده‌گذار پرداخت می‌شود که حداقل یک ماه کامل سرمایه شخص در اختیار بانک قرار گرفته باشد.
بنابراین مطابق این فرمول، تنها زمانی سود به سپرده‌گذار پرداخت می‌شود که حداقل یک ماه کامل سرمایه شخص در اختیار بانک قرار گرفته باشد.
تفاوت سود روزشمار و ماه‌شمار
سود روزشمار سودی است که بر اساس حداقل پول موجود در حساب در هر روز محاسبه می‌شود. در صورتی که سود ماه‌شمار سودی است که به حداقل ماندهحساب در طول یک ماه پرداخت می‌شود. بنابراین مهم‌ترین تفاوت میان این دو شیوه، نحوه محاسبه سود آنها براساس زمان رسوب سرمایه است. به عبارتی، اگر در طول روز و ماه گردش مالی اتفاق بیفتد و موجودی حساب کم یا زیاد شود، کمترین موجودی در طول ماه برای سود ماه‌شمار و کمترین موجودی در روز برای محاسبه سود روزشمار، مبنای محاسبه سود خواهد بود.
سود سپرده بانکی با کدام روش محاسبه می‌شود؟
بانک مرکزی بعد از مشکلات پیش‌آمده ناشی از افزایش سپرده‌های سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت با سود روزشمار و همچنین جهت کاهش هزینه‌های بانک‌ها، طبق مصوبه شورای پول و اعتبار، از آغاز دی‌ماه ۱۳۹۷ کلیه بانک‌ها را موظف کرد تا به حساب‌های کوتاه‌مدت مشتریان خود سود ماه‌شمار پرداخت کنند. به عبارتی بانک‌ها از این تاریخ اجازه پرداخت سود روزشمار به سپرده‌های کوتاه‌مدت را ندارند و تنها مجاز به پرداخت سود به کمترین ماندهحساب در ماه هستند.
دلیل ممنوعیت سود روزشمار
طرح خصوصی‌سازی در ابعاد مختلف برای سال‌های متمادی توسط اقصاددانان مطرح می‌شد و این طرح‌ها به مرور توسط دولت تایید و به مرحله اجرا درآمدند و کم‌کم پروژه‌های گوناگونی برای این منظور آغاز شد. که یکی از آنها بانکهای خصوصی بودند. در اوایل دهه ۸۰ شمسی بانکهای خصوصی به مردم معرفی شدند و کار خود را آغاز کردند. از آن جایی که مردم تا آن زمان، بانک‌ها را به عنوان نهادی دولتی می‌شناختند، اعتماد به بانکهای تازه تاسیس خصوصی برایشان دشوار بود، لذا این بانک‌ها شروع به ارائه طرح‌های جدید با سود و شرایط خوب با هدف جذب منابع پرداختند که از جمله این طرح‌ها، ارائه سودهای روزشمار بود که مورد استقبال گسترده‌ای قرار گرفت. رفته‌رفته سرمایه‌گذاران، مبالغ سپرده‌گذاری خود را از بانکهای دولتی خارج کردند و به سرمایه‌گذاری در بانکهای خصوصی روی‌آوردند؛ در نتیجه این امر بانکهای دولتی نیز برای جلوگیری از روند مذکور، مجبور به ارائه طرح‌هایی با سود روزشمار شدند. گسترده شدن ارائه سود روزشمار برای سپرده‌گذاران، موجب سوء استفاده تعدادی از افراد و برهم خوردن تعادل بازار، نوسان بالای قیمت سکه و ارز و همچنین هزینه‌ای هنگفت برای بانک‌ها شد.
مزایا و معایب سود روزشمار
سود روزشمار برای سرمایه‌گذاران، بانک‌ها و انواع بازار‌ها می‌تواند دارای مزایا و معایبی باشد که در ادامه به مهم‌ترین آنها می‌پردازیم:
مزایا :
• ارائه سود روزشمار باعث جذب سرمایه به سمت بانک می‌شود و منابع آن افزایش می‌یابد.
• این روش برای بانک‌هایی که با کمبود بودجه مواجه هستند، یک روش خوب برای جذب سرمایه است و مزیت به حساب می‌آید.
• تعدادی از افراد هستند که امکان سپرده‌گذاری طولانی مدت را ندارند و به عبارتی ممکن است سرمایه خود را در طول ماه احتیاج داشته باشند، سود روزشمار برای این اقشار جامعه گزینه مناسبی است.
• از آن جایی که سپرده‌گذاری در بانک‌ها نوعی سرمایه‌گذاری ایمن به حساب می‌آید، افراد دغدغه‌ای بابت ریسک سرمایه‌گذاری نخواهند داشت.
• این روش برای بانک‌هایی که با کمبود بودجه مواجه هستند، یک روش خوب برای جذب سرمایه است و مزیت به حساب می‌آید.
• تعدادی از افراد هستند که امکان سپرده‌گذاری طولانی مدت را ندارند و به عبارتی ممکن است سرمایه خود را در طول ماه احتیاج داشته باشند، سود روزشمار برای این اقشار جامعه گزینه مناسبی است.
• از آن جایی که سپرده‌گذاری در بانک‌ها نوعی سرمایه‌گذاری ایمن به حساب می‌آید، افراد دغدغه‌ای بابت ریسک سرمایه‌گذاری نخواهند داشت.
معایب :
• بانک حتی اگر در طول یک روز، مبلغ زیادی از منبع مالی جذب شده را در اختیار نداشته باشد، باز هم طبق مبلغ واریز شده در آخر روز، مجبور به پرداخت سود به حساب است.
• بالا رفتن تعداد تراکنش‌ها در اثر واریز و برداشت‌های مدوام در ابتدا و انتهای روز، هزینه هنگفتی را برای بانک در پی دارد.
• بانک‌ها گاهی برای جذب سرمایه‌گذار، نرخ سود بالایی را تعیین می‌کنند که توان پرداخت آن را برای طولانی مدت ندارند.
• از آن جایی که وجه غالب سپرده‌گذاری‌ها در طول روز در اختیار بانک نیست، امکان برنامه‌ریزی طولانی مدت و ارائه طرح‌های جدید طبق سرمایه موجود، برای بانک وجود ندارد.
• با افزایش نقدینگی و تعداد معاملات در بازارهای مختلف، نوسانات شدیدی هم در سپرده‌های بانکی و هم در بازار به وجود می‌آید و سیستم بانکی و بازار از تعادل خارج می‌شود.
• کسب درآمد از راه سفته‌بازی، ایجاد قیمت کاذب و اختلال در بازار افزایش می‌یابد و در نهایت اثرات منفی‌ای بر نرخ تورم در کشور خواهد .
• بالا رفتن تعداد تراکنش‌ها در اثر واریز و برداشت‌های مدوام در ابتدا و انتهای روز، هزینه هنگفتی را برای بانک در پی دارد.
• بانک‌ها گاهی برای جذب سرمایه‌گذار، نرخ سود بالایی را تعیین می‌کنند که توان پرداخت آن را برای طولانی مدت ندارند.
• از آن جایی که وجه غالب سپرده‌گذاری‌ها در طول روز در اختیار بانک نیست، امکان برنامه‌ریزی طولانی مدت و ارائه طرح‌های جدید طبق سرمایه موجود، برای بانک وجود ندارد.
• با افزایش نقدینگی و تعداد معاملات در بازارهای مختلف، نوسانات شدیدی هم در سپرده‌های بانکی و هم در بازار به وجود می‌آید و سیستم بانکی و بازار از تعادل خارج می‌شود.
• کسب درآمد از راه سفته‌بازی، ایجاد قیمت کاذب و اختلال در بازار افزایش می‌یابد و در نهایت اثرات منفی‌ای بر نرخ تورم در کشور خواهد .
سخن آخر
سود روزشمار همانطور که می‌تواند برای بسیاری از افراد جذاب باشد، می‌تواند تاثیرات منفی در بازار و سیستم بانکی و اقتصادی کشور در طولانی مدت بگذارد؛ با این حال در بازار سرمایه صندوقهای با درآمد ثابتی هستند که نحوه محاسبه سود در آنها به صورت روزشمار است و می‌توان از آنها بهره برد. در این مقاله سعی کردیم به معرفی جامع و مفیدی از انواع سودهای سرمایه‌گذاری و نحوه محاسبه آنها بپردازیم. از همه شما ،همراهان گرامی مدرسه بورس سپاسگزاریم که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید. بسیار خوشحال میشویم اگر درخواست ها و پیشنهادات و انتقادات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
شما میتوانید با شرکت در دوره جامع نوابغ بورس و سرمایه گذاری هر آنچه که برای تبدیل شدن به یک سرمایه گذار حرفه ای لازم دارید بدست آورید.
شما میتوانید با شرکت در دوره جامع نوابغ بورس و سرمایه گذاری هر آنچه که برای تبدیل شدن به یک سرمایه گذار حرفه ای لازم دارید بدست آورید.
7 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
بسیار عالی ممنون از شما
سلام ممنون از مطالب خوبتون، خدا قوت
فقط کمتر تبلیغ کارگزاری آگاه رو بکنید ♂️
زنده باشی آقای مرادی، سپاسگزارم
سلام چرا توی توضیحاتتون فرمودید اگر در بانک در یک ماه بصورت ثابت یک میلیون باشه بانک ۸۵۰۰تومن سود میده. وقتی ثابت باشه باید همون ماهی ۱۶۸۰۰ رو بده دیگه
سلام
اگر یک سال کامل سپرده شما در بانک بماند سود کامل در غصر اینصورت به صورت ماه شمار محاسبه می شود
در مورد ماه شمار شدن سپرده ها گوگل سرچ کنید.
عرض سلام و وقت بخیر ممنون از مطالبی و ویدیو هایی ک در سایتتون قرار دادین…
به عنوان مثال اگه اول ماه ۲ تومن صندوق امین یکم بگیریم. اخرماه خودش سودشو به حسابمون میریزه باز اول ماه بعد با همون ۲ تومن شروع میکنه دیگه لازم نیست ما کاری انجام بدیم یا دوباره اون سهمو بخریم درسته؟ممنون
خرید و فروش صندوقهای درآمد ثابت کارمزد داره و صندوق امین یکم کسی خرید باید تا پایان ماه واسه تا سودشو بگیره نمیتونه زودتر صندوق رو بفروشه