شاخص های بورس
قطعا یکی از عبارت هایی که میتوان هر روزه آن را از رسانه ها و اخبار شنید، عبارت (شاخص بورس) است. فعالان بازار با بررسی انواع شاخص ها میتوانند به یک دید کلی از وضعیت بازار برسند؛ در واقع شاخص ها یکی از مهمترین معیار ها برای تحلیل و ارزیابی وضعیت بازار هاست. در این مقاله ابتدا تعریف شاخص بورس، سپس به معرفی کامل انواع شاخص های بورس ، مزایای شاخص ها و نکاتی مهمی که دانستن آن ضروری می باشد، پرداخته ایم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
شاخص بورس چیست؟
شاخص ها در بازار بورس هر کشوری، یک معیار برای ارزیابی و سنجش رونق یا رکود بازار است و فعالان بازار میتوانند با ارزیابی و تحلیل وضعیت گذشته و حال شاخص ها، تغییرات احتمالی آینده بازار را هم تا حدودی پیش بینی کنند.
انواع شاخص ها در بورس ایران
در بازار بورس اوراق بهادار تهران انواع مختلفی از شاخص ها وجود دارند که هر کدام کاربرد های متفاوتی داشته و اطلاعات منحصر به فردی را به ما میدهند و هر کدام از این شاخص ها روش اندازه گیری و فرمول محاسبه متفاوتی از یکدیگر دارند. انواع شاخص ها در بازار بورس اوراق بهادار تهران به شرح زیر است :
شاخص بورس
این شاخص از وزن دهی و ارزش سهامهای فعال در بازار بورس به دست میآید. ضمن اینکه تغییرات آن، نشانه تغییر در میانگین وزنی ارزش این شرکتهاست.
شاخص کل بورس
ٰهمانطور که در پاراگراف قبل گفته شد، شاخص بورس معیاری برای اندازهگیری یا سنجش وضعیت عمومی بازار بورس است. شاخص کل بورس از مهمترین نماگرهای اقتصادی در تمامی کشورهای جهان است. حتی افرادی که در بازارهای مالی فعالیت ندارند، تحولات این شاخص را دنبال میکنند. افت و خیزهای شاخص کل بورس حاوی اطلاعات بسیار مفیدی برای معاملهگران، سرمایهگذاران و همچنین سیاستگذاران است. تحولات مثبت اقتصاد کلان میتواند اثرات مثبتی بر شاخص کل بورس داشته باشد. شاخص کلی نقشی برجسته در تشخیص روند بازار دارد.
شاخص فرابورس
این شاخص عینا مثل شاخص بورس عمل میکند، با این تفاوت که با وزندهی و ارزش شرکتهای فرابورسی محاسبه و ارزش گذاری میشود. تعداد سهام منتشر شده شرکتها، معیار وزن دهی در این شاخص بوده و بنابراین شرکتهای بزرگتر، تاثیر بیشتری در این شاخص دارند.
شاخص هم وزن
این شاخص از تاریخ ۵ اسفند سال ۱۳۹۳، مورد استفاده قرار گرفت در این شاخص تمامی شرکت های بورسی از وزن و ارزشی برابر در محاسبه شاخص سهیم هستند و میزان بزرگی و کوچکی شرکت ها تاثیری ندارد و در نظر گرفته نمیشود. در واقع صرفا تغییرات قیمتی سهام این شرکت ها باعث نوسان در این شاخص میشود.
شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX):
این شاخص، همان شاخصی است که در اخبار و رسانه ها به عنوان شاخص کل بورس تهران از آن یاد میشود. میتوان گفت که این شاخص در بین فعالان بازار پرکاربردترین شاخص است و سرمایه گذاران با تحلیل و ارزیابی وضع گذشته و حال آن، تلاش میکنند که آینده را تا حدودی پیش بینی کنند.
از آنجایی که بازدهی در بورس از دو بخش بازدهی نقدی (سود نقدی پرداخت شده توسط شرکتها) و بازدهی قیمتی ( ناشی از نوسانات قیمت) حاصل میشود، شاخص قیمت و بازده نقدی کل این بازدهی را بهصورت همزمان ارائه میدهد.
شاخص بازده نقدی (TEDIX)
این شاخص، میانگین بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت های بورسی به سهامدران را نمایان میکند. برای مثال وقتی روند شاخص بازده نقدی، صعودی است؛ به این معناست که شرکت ها به طور میانگین سود نقدی بیشتری را میان سهامداران خود تقسیم میکنند. پس به طور کلی، این شاخص صرفا بازدهی ناشی پرداخت سود نقدی شرکت ها به سهامدارانشان را محاسبه و نشان میدهد.
شاخص صنعت (Industrial Index)
هر شرکتی که در بازار بورس یا فرابورس پذیرفته شده، در صنعت مشخصی درحال فعالیت است مثل صنایع خودروسازی، پتروشیمی، فلزات اساسی و …؛ بنابراین هر صنعت شاخص مخصوص به خود را داراست، که به صورت میانگین عملکرد آن صنعت را به نمایش میگذارد. به طور کلی، میتوان گفت که هر صنعت شاخص منحصر به فرد خود را دارد مثل شاخص صنعت فلزات اساسی یا شاخص صنعت بانک و شاخص دیگر صنایع.
شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)
سهام شرکت ها در بازار سرمایه توسط کد های حقیقی و حقوقی خرید و فروش میشوند. به میزان سهامی که در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد، به طور مرتب در بازار مبادله میشوند و صاحبان شرکت روی آن کنترلی ندارند، سهام آزاد شناور میگویند. در این شاخص، روش محاسبه همانند شاخص کل است اما هدف اصلی این شاخص، ارزیابی آن قسمت از بازار است که قدرت نقدشوندگی بیشتری دارد.
شاخص بازار اول و بازار دوم
در بازار بورس اوراق بهادار تهران شرکتهای بورسی بر اساس معیار هایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهام آزاد شناور و… دستهبندی شدهاند. بر اساس این تقسیمبندی، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکتهای بورسی در بازار دوم دستهبندی میشوند. در این میان شرکتهایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تسهیم میشوند. برای هر یک از این دستهبندیها یک شاخص بورس وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهایی را به نمایش میگذارد که در این گروهها حضور دارند.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
همانطور که از اسمسش پیداست، این شاخص نمایش دهنده میانگین تغییرات وزنی ارزشی ۳۰ شرکت بزرگ بورس است. معیار انتخاب این شرکت براساس اندازه شرکت است. اندازه شرکتها با توجه به ارزش روز بازار سهم معین میشود. ارزش روز بازار سهام نیز از حاصلضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشر شده شرکت بدست می آید. این شاخص هر سه ماه یکبار به روزرسانی میشود.
شاخص ۵۰ شرکت برتر
این شاخص، نشان دهنده تغییرات وزنی ارزشی ۵۰ شرکت برتر بازار بورس اوراق بهادار تهران است. سهام این شرکتها در مقایسه با سایر شرکتهای موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقدشوندگی بیشتری دارد. این شرکتها در طول روز، به تعداد قابل توجهی خرید و فروش میشوند و سهامداران به آسانی قادر هستند سهام این شرکتهای بورسی را مبادله کنند.
نحوه محاسبه شاخص کل بورس
تحلیل شاخص کل بورس
شاخص کل بورس یکی از پرکاربردترین مهمترین شاخصها در بین فعالین بازار و سرمایهگذاران است. همانند شاخص بورس تهران، که بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است. به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران دربورس است. تحلیل شاخص بورس قبل از انجام هر معامله ای در بازار بورس ضروری می باشد. لذا برای این منظور در مدرسه بورس تحیلیل شاخص کل بورس در اکثر روزها توسط آقای محمود مرادی انجام می گردد. که برای مشاهده فیلم های تحلیل شاخص کل و سایر شاخص ها و نمادهای بازار می توانید به اینستاگرام مدرسه بورس به نشانی madresebourse.ir و یا به یوتیوب مدرسه بورس مراجعه نمایید.
نکات مهم درباره نوسانات شاخص ها
یکی از مهمترین نکاتی که هنگام تحلیل و ارزیابی شاخص کل بورس باید به آن دقت کرد، این است که افزایش یا کاهش این شاخص، بیانگر صعود یا نزول تمامی شرکت های بورسی نیست؛ زیرا ممکن است قیمت سهام تعداد زیادی از شرکت های کوچک رو به افزایش باشد درحالی که روند قیمتی سهام تعداد کمی از شرکت های بزرگ بازار نزولی باشد و در نتیجه به دلیل تاثیر بیشتر شرکت های بزرگ تر این شاخص نزولی میشود.
نکته دیگر این است که عدد میزان شاخص ها، به تنهایی کاربردی ندارند و ما نمیتوانیم صرفا با عدد شاخص ها به تحلیل و بررسی بازار بپردازیم، بلکه این اعداد زمانی معنا پیدا میکنند که ما آنها را نسبت به عدد مبدا بسنجیم. برای مثال اگر امروز میزان شاخص کل ۱۵۰۰۰ باشد، این عدد به تنهایی قابل تفسیر و ارزیابی نیست؛ اما اگر بدانیم که میزان شاخص کل در ماه گذشته ۱۲۰۰۰ بوده، انگاه فعالان بازار متوجه میشوند که سطح عمومی قیمت سهام شرکت های بورسی از ماه گذشته تا به امروز ۲۵٪ رشد کرده است.
مزایای شاخص ها در بورس
اصولا یکی از معیارهای ارزیابی و تعیین رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه انواع شاخص ها هستند؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق میتوانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و با بررسی وضع حال و گذشته آن حتی تغییرات احتمالی سطح قیمتها را در آینده تا حدودی پیش بینی کنند.این موضوع نیز بسیار حایز اهمیت است که سهامداران میتوانند از طریق شاخصها، به مقایسه تغییرات یک پدیده در دو زمان متفاوت دسترسی داشته باشند؛ به طور کلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. برای مثال میتوان با استفاده از شاخص صنایع مختلف، به تحلیل و مقایسه انواع صنایع با یکدیگر پرداخت.
سخن آخر
آشنایی با شاخص های بورس برای همه فعالین بازار های مالی و سرمایه جزء ضروریات می باشد. که از طریق انها نوسانات بازار برسی و تحلیل می گردد. همانند شاخص کل بورس، شاخص هم وزن و سایر شاخص ها که موارد تعیین کننده در معاملات بازار بورس می باشد. همراهان همیشگی مدرسه بورس سپاسگذاریم که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید. بسیار خوشحال میشویم اگر درخواست ها و پیشنهادات و انتقادات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.شما میتوانید با شرکت در دوره جامع نوابغ بورس و سرمایه گذاری هر انچه که برای تبدیل شدن به یک سرمایه گذار حرفه ای لازم دارید بدست اورید.
درباره پشتیبان 1
قسم به قلم و آنچه از عطر نوشتن می تراود؛ و به امید آنکه از قلمهای ما نویسندگان نور ببارد.
نوشته های بیشتر از پشتیبان 110 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
ممنون
توضیحات کامل و جامع بسیار عالی
بسیار عالی بود
عالی و مفید بود
بسیارعالی،
درود بر شما
ممنون از ویدیو های رایگانتون
درود برشما
خیلی متشکرم
سلام
سپاس